کشت و پرورش نخل خرما (Phoenix dactylifera) به بیش از هفت هزار سال پیش باز می‌گردد و این گیاه از قدیمی‌ترین محصولات کشاورزی است که توسط انسان کultivated شده است. خرما به طور سنتی برای مقاصد درمانی مختلف استفاده می‌شده است و تحقیقات اخیر نیز نشان داده‌اند که برخی از انواع این میوه به دلیل ویژگی‌های ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و ضد باکتری خود می‌توانند در پیشگیری از برخی بیماری‌ها و بهبود برخی وضعیت‌های سلامتی انسان مفید باشند. در ادامه، با برخی از معروف‌ترین انواع خرماها در جهان و ایران بیشتر آشنا می‌شویم.

خرمای عجوه: یکی از انواع خرماهای نرم و خشک با مزه‌ای بسیار شیرین است که در مدینه عربستان تولید می‌شود.

خرمای امبرا: یکی از با کیفیت‌ترین و گران‌ترین انواع خرماهاست که در مدینه عربستان کشت می‌شود. این نوع خرما دارای اندازه بزرگی است و خواص شفابخش و درمانی طبیعی آن این خرما را به یکی از محصولات پرمصرف در عربستان تبدیل کرده است.

خرمای برهی یک گونه با عطر و طعم بسیار قوی و رنگ زرد است. این یکی از کوچکترین انواع خرماها محسوب می‌شود و بافتی ترد دارد. همچنین این نوع خرما از ماندگاری بسیار بالایی برخوردار است و اصالتاً از کشور عراق به ما منتقل شده است.

خرمای دیری با عطر و طعم شدید و شیرین و بافتی نرم شناخته می‌شود. این گونه خرما اندازه متوسط تا بزرگی دارد و از گوشت نرمی با پوستی به رنگ قهوه‌ای تیره یا سیاه برخوردار است.

خرمای دگلت نور (Deglet Noor) یک نوع خرما نیمه خشک است که با عطر و طعمی شیرین و ملایم تمیز شناخته می‌شود. این نوع خرما از اندازه‌های متوسط تا بزرگ برخوردار بوده و رنگ پوست آن از کهربایی به قهوه‌ای تیره تغییر می‌کند. خرمای دگلت نور به عنوان یکی از مهم‌ترین انواع خرماهای تجاری در جهان شناخته می‌شود و در جوامع عربی از محبوبیت بسیاری برخوردار است. بافت این نوع خرما اندکی تردتر است.

در مقابل، خرمای حلاوی (Halawy) دارای بافتی نرم و لطیف با عطر و طعمی شیرین همانند عسل است. پوست این نوع خرما به رنگ قهوه‌ای طلایی است و اندازه‌ای کوچک تا متوسط دارد.

خرمای حیانی (هایانی) بیشترین میزان تولید را در مصر دارد و دارای پوسته‌ای قرمز تیره یا سیاه است. این نوع خرما دارای یک طعم ملایم و شیرین می‌باشد.

خرمای ایتیما (ایتیمه) یکی از انواع بسیار شیرین خرماهای محلی الجزایر است. این نوع خرما دارای پوسته‌ای کمرنگ به رنگ کهربا می‌باشد و شکلی مستطیلی با اندازه‌ی نسبتاً بزرگ دارد.

خرمای خضراوی (خضروی) از جمله خرماهای شیرین و نرم محسوب می‌شود. این نوع خرما اندازه‌ی متوسط تا بزرگ دارد و در ابتدا دارای رنگ نارنجی تیره است که با گذر زمان به رنگ قهوه‌ای روشن تغییر می‌کند. اصالت این نوع خرما به کشور عراق بازمی‌گردد.

خرمای خولا (Khola) با بوی و طعمی کاراملی و شیرین شناخته می‌شود. همچنین، این نوع در وضعیت تازه دارای قوامی چسبنده است و در بسیاری از نقاط جهان به همراه قهوه عربی مصرف می‌شود. پوست خرمای خولا از نوعی مخملی شکل و رنگی طلایی-قهوه‌ای دارد و متعلق به سرزمین‌های عربستان است.

خرمای خضری (Khudri) نسبتاً شیرین بوده و دارای رنگی تیره-قهوه‌ای است. پوست آن نسبتاً چروک‌خورده است. این نوع خرما دارای بافتی قابل جویدن است اما خشک نیست.

خرمای مبروم یکی از انواع خرماهای با کیفیت و معروف است که دارای طعمی شیرین و دلچسب است. این نوع خرما اغلب در عربستان کشت می‌شود و از دسته‌ی خرماهای نرم و خشک به شمار می‌آید. خرمای مبروم پوستی نسبتاً شفاف دارد و رنگش تیره قهوه‌ای است. این خرما دارای ظاهری چروک‌خورده است.

خرمای مکتوم یکی دیگر از انواع خرماهای محبوب است که دارای اندازه‌ی نسبتاً بزرگ و پوستی ضخیم با رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز است. مزه‌ی این نوع خرما نسبتاً شیرین و ملایم است و از دسته‌ی خرماهای نرم به حساب می‌آید.

خرمای مجول یا مجهول یکی از انواع خرماهاست که دارای پوستی نرم و طعمی شیرین و غنی است. بافت این خرما دارای کمی فیبر می‌باشد. این نوع خرما دارای اندازه‌ای بزرگ تا بسیار بزرگ است و در زمان رسیدن، رنگ آن از کهربایی به قهوه‌ای مایل به قرمز تغییر می‌کند. اصل این خرما به مراکش باز می‌گردد.

خرمای مجراف یکی از انواع محبوب خرماهاست که در مناطقی مانند جنوب یمن رشد می‌کند. این نوع خرما دارای اندازه‌ی بزرگ و رنگی طلایی‌کهربایی دارد که بسیار لذیذ است. اصل این نوع به الجزایر باز می‌گردد.

خرمای صفوی به رنگ سیاه می‌باشد و از انواع نرم و نیمه‌خشک خرماهاست. این نوع خرما بسیار شیرین بوده و حاوی مقادیر زیادی ویتامین است. خرمای صفوی که در مدینه عربستان کشت می‌شود به دلیل خواص شفابخش خود شناخته شده است. این خرما دارای اندازه‌ی متوسط و شکلی مستطیلی است.

خرمای صقعی که در عربستان تولید می‌شود، از نوعی خرما با بافت نیمه‌خشک و ترد است. این خرما معمولاً دارای رنگ قهوه‌ای براق است، اما نوک آن به رنگ زرد روشن می‌باشد. شکل این نوع خرما چروک‌خورده است و اندازه‌اش متوسط تا بزرگ می‌باشد.

خرمای سیدی که در کشورهایی همچون لیبی بسیار طرفدار دارد، دارای رنگ طلایی-قهوه‌ای است. این نوع خرما در مناطق بسیار گرم بهتر رشد می‌کند. بافت این خرما در قسمت نوک نسبت به انتهای آن نرم‌تر است.

خرمای سکری دارای بافتی ترد و بسیار شیرین است. این خرما به دلیل محتوای غنی از مواد مغذی خود شناخته شده و از نوع بومی عربستان می‌باشد.

خرمای توری (Thoory) یک میوه آجیلی با طعم نسبتاً شیرین است که از بافت خشک و مستحکم برخوردار است. این نوع خرما از اندازه متوسط تا بزرگی برخوردار بوده و رنگ آن به طلایی قهوه‌ای می‌باشد. خرمای توری به عنوان یکی از انواع خرماهای دیررس شناخته می‌شود.

خرمای عنبره (Anbara) از جمله خرماهای بسیار بزرگ است که هسته‌ی کوچک و گوشتی دارد. این نوع خرما دارای مزه‌ای شیرین و با رنگ قهوه‌ای می‌باشد و به عنوان یکی از خرماهای گران‌قیمت شناخته می‌شود. خرمای عنبره بیشتر در منطقه مدینه عربستان تولید می‌شود.

خرمای زاهدی (Zahidi) یکی از انواع خرماهای نیمه‌خشک است که دارای طعم و عطری شیرین می‌باشد. این نوع خرما اندازه‌ای متوسط دارد و پوستی نرم و براق با رنگ قهوه‌ای روشن دارد. پوست خرمای زاهدی به رنگ قهوه‌ای روشن است و میوه آن دارای رنگ زرد طلایی می‌باشد. این نوع خرما دارای شکل بیضی است.

خرمای پیارم: یکی از گران‌ترین انواع خرماهای ایران، خرمای پیارم نام دارد. این نوع خرما از دسته‌ی نیمه خشک و دیررس محسوب می‌شود و عمده قند موجود در آن از نوع فروکتوز است. خرمای پیارم بیشتر در استان هرمزگان کشت می‌شود.

خرمای گنتار: یا به عنوان قنطار یا قندی شناخته می‌شود، این نوع خرما با هسته‌ای کوچک از تراکم بالایی برخوردار است. خرمای گنتار از ارقام مهم و صادارتی استان خوزستان به شمار می‌رود. این نوع خرما بافتی نیمه خشک، شکل بیضی و رنگی متمایل به قهوه‌ای دارد.

خرمای مضافتی: این نوع از خرماها از خوشمزگی‌های بی‌نظیر جهان به شمار می‌رود و نسخه مرغوب آن دارای رنگی سیاه است.

خرمای استعمران: خرمای استعمران یکی از محصولات تولیدی در ایران از دسته‌ی خرماهای نیمه خشک است. این نوع خرما از مقدار زیادی قند بهره‌برداری می‌کند و گزینه مناسبی برای ورزشکاران محسوب می‌شود.

خرمای شاهانی: یکی از محصولات با کیفیت و تر از خرماها، خرمای شاهانی نام دارد. این نوع خرما دارای بافتی نرم است که برای تولید انواع مختلف شیره خرما به کار می‌رود. این خرما همچنین با نام‌های شاوانی، شونی و خورک هم شناخته می‌شود.

خرمای کبکاب: در رده‌ی خرماهای نیمه خشک قرار دارد. پوست این نوع خرما نسبت به سایر انواع ضخیم‌تر است و بیشتر در منطقه بهبهان کشت می‌شود. خرمای کبکاب همچنین دارای شیره‌ای فراوان است.

خرمای ربی: یکی از معروف‌ترین انواع خرماهای تولیدی در استان سیستان و بلوچستان است. این نوع خرما دارای میوه‌ای بزرگ با رنگ‌های قرمز و متمایل به سیاه است. پوست خرمای ربی براق، شفاف و نازک است و به دلیل کمبود رطوبت، دارای ماندگاری بالایی می‌باشد. این خرما دارای ظاهری چروک‌خورده و کشیده است.

خرمای آل مهتری یکی از انواع خرماهای زودرس و تر است که در استان هرمزگان به صورت بومی رشد می‌کند. این میوه از اندازه کوچک و کشیده برخوردار است و دارای رنگی زرد مایل به قهوه‌ای روشن می‌باشد.

خرمای خاصویی نیز از جمله خرماهای با کیفیت و با قابلیت نگهداری بالا است. این نوع خرما اندازه‌ای کوچک دارد و ظاهری شبیه به بامیه دارد. معمولاً در استان خوزستان کشت می‌شود و دارای رنگ قهوه‌ای روشن است.